กาพย์ยานี ๑๑
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
กาพย์ยานี ๑๑ หรือ
กาพย์ยานี คือ
กาพย์ชนิดหนึ่ง มี 11 คำในหนึ่งบาท จึงเรียกว่า กาพย์ยานี ๑๑ นิยมใช้ในการเล่าเรื่อง ในหนังสือประเภท
คำกาพย์ ร่วมกับกาพย์ชนิดอื่นๆ หรือในหนังสือประเภท
คำฉันท์ ร่วมกับกาพย์และฉันท์ชนิดอื่นๆ ในยุคปัจจุบัน นิยมแต่งกาพย์ยานีเป็นบทสั้นๆ โดยไม่ได้ร้อยกับฉันทลักษณ์ประเภทอื่นๆ
โครงสร้าง
┌──↓─┐
○○○○● ○○●○○●
┌─────────┘
○○○○● ○○○○○●┐
┌──↓─┐ │
○○○○● ○○●○○●┘
┌─────────┘
○○○○● ○○○○○●┐
│
- ใน 1 บาท มี 2 วรรค วรรคหน้ามี 5 คำ (คำในที่นี้หมายถึงพยางค์) วรรคหลังมี 6 คำ รวมเป็น 11 คำ
- ใน 1 บท มี 2 บาท บาทละ 2 วรรค รวมเป็น 4 วรรค[1][2]
- สัมผัสระหว่างวรรค มีสัมผัส 2 คู่ คือ
- คำสุดท้ายของวรรคที่หนึ่ง สัมผัสกับ คำที่สาม (หรือคำที่หนึ่ง) ของวรรคสอง
- คำสุดท้ายของวรรคที่สอง สัมผัสกับ คำสุดท้ายของวรรคที่สาม
- สัมผัสระหว่างบท มี 1 คู่ คือ
- คำสุดท้ายของแต่ละบท สัมผัสกับ คำสุดท้ายของวรรคที่สองของบทถัดไป
ลักษณะอื่นๆ
- กาพย์ยานีอาจมีความยาวร้อยต่อกันกี่บทก็ได้ ไม่จำกัด
- บาทที่สองของแต่ละวรรค อาจไม่ต้องมีสัมผัส จากคำท้ายวรรคหน้า ไปยังคำที่สามของวรรคหลังก็ได้
การอ่านกาพย์ยานี
การอ่านทำนองเสนาะสำหรับกาพย์ยานี อาจอ่านได้หลายแบบ เช่น อ่านเป็นทำนองสวด เป็นต้น โดยนิยมอ่านเว้น 2,3 / 3,3
ตัวอย่างบทร้อยกรอง
วิชาเหมือนสินค้า |
| อันมีค่าอยู่เมืองไกล |
ต้องยากลำบากไป |
| จึงจะได้สินค้ามา |
จงตั้งเอากายเจ้า |
| เป็นสำเภาอันโสภา |
ความเพียรเป็นโยธา |
| แขนซ้ายขวาเป็นเสาใบ |
นิ้วเป็นสายระยาง |
| สองเท้าต่างสมอใหญ่ |
ปากเป็นนายงานไป |
| อัชฌาสัยเป็นเสบียง |
สติเป็นหางเสือ |
| ถือท้ายเรือไว้ให้เที่ยง |
ถือไว้อย่าให้เอียง |
| ตัดแล่นเลี่ยงข้ามคงคา |
ปัญญาเป็นกล้องแก้ว |
| ส่องดูแถวแนวหินผา |
เจ้าจงเอาหูตา |
| เป็นล้าต้าฟังดูลม |
ขี้เกียจคือปลาร้าย |
| จะทำลายให้เรือจม |
เอาใจเป็นปืนคม |
| ยิงระดมให้จมไป |
จึงจะได้สินค้ามา |
| คือวิชาอันพิศมัย |
จงหมั้นมั่นหมายใจ |
| อย่าได้คร้านการวิชาฯ |
สะธุสะจะขอไหว้ |
| พระศรีไตรสรณา |
พ่อแม่แลครูบา |
| เทวดาในราศี |
ข้าเจ้าเอา ก ข |
| เข้ามาต่อก กา มี |
แก้ไขในเท่านี้ |
| ดีมิดีอย่าตรีชา |
จะร่ำคำต่อไป |
| พอล่อใจกุมารา |
ธรนีมีราชา |
| เจ้าพาราสาวัตถี |
ชื่อพระไชยสุริยา |
| มีสุดามเหสี |
ชื่อว่าสุมาลี |
| อยู่บุรีไม่มีภัย |
ข้าเฝ้าเหล่าเสนา |
| มีกริยาอัชฌาสัย |
พ่อค้ามาแต่ไกล |
| ได้อาศัยในพารา |
1 ความคิดเห็น:
ขอบคุณค่ะ น้องเมย์กับน้องเบิร์ดค่ะ
แสดงความคิดเห็น